“Πείτε στον αστυνομικό ότι δε φταίει…» Το φαινόμενο της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας από αστυνομικούς.

                               δημοσιεύτηκε στο www.policenet.gr

        
10 Νοεμβρίου 1997, 22:30. Ο 19 χρονος Moshe Pergament που τον επιβαρύνει ένα χαρτοπαικτικό χρέος 6,000 δολαρίων τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα στον αυτοκινητόδρομο του Long Island επί 40 λεπτά, χτυπώντας όποιο αυτοκίνητο βρει στο διάβα του. Όταν ο αστυνομικός  Anthony Sica τον προσεγγίζει με τον φάρο αναμμένο, ο Pergament σταματά το όχημα, βγαίνει έξω και τραβάει όπλο. Ο αστυνομικός του φωνάζει να το αφήσει κάτω, ενώ ο δράστης συνεχίζει να κραδαίνει το όπλο και να κινείται προς το μέρος του αστυνομικού. Όταν φτάνει πολύ κοντά, ο αστυνομικός πυροβολεί. Το όπλο αποδεικνύεται ψεύτικο.

   

    Στο κάθισμα του συνοδηγού του οχήματος του δράστη, βρίσκεται ένα σημείωμα:

    “Κύριε αστυνομικέ,

   Όλα ήταν βάσει σχεδίου.

   Λυπάμαι που σε έμπλεξα, απλώς ήθελα να πεθάνω.

    Σε παρακαλώ στείλε τα γράμματα μου και πες τα νεα στην οικογένεια μου με τρόπο. Πες τους ότι έπρεπε να το κάνω και ότι τους αγαπώ.

  Και πάλι συγγνώμη που σε έμπλεξα.

Σε παρακαλώ να θυμάσαι ότι όλο αυτό είναι δική μου ευθύνη.

 Δε μπορούσες να το γνωρίζεις τι ήθελα»

( από το βιβλιο suicide by cop, των Lindsay & Lester.)

Η αστυνομία θεώρησε την ανθρωποκτονία «εντός των ορίων της υπηρεσιακής χρήσης όπλου».

Ο ιατροδικαστής απεφάνθη ότι πρόκειται για ανθρωποκτονία από πυροβολισμό.

Οι εγκληματολόγοι το αποκαλούμε «αυτοκτονία υποβοηθούμενη από αστυνομικό»…. ή όπως είναι ευρέως γνωστό

                                        Suicide by cop

   Πρόκειται για ένα φαινόμενο ουσιαστικά άγνωστο στα Ελληνικά Αστυνομικά χρονικά. Άγνωστο με την έννοια της κατηγοριοποίησης και της καταγραφής φυσικά. Είναι παράλογο να πιστέψει κανείς ότι δεν επιχειρήθηκε ποτέ στη χώρα μας.

Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει αυτή η σύντομη ανάλυση/ παρουσίαση του φαινομένου  με σκοπό να προβληματίσει και να αποτελέσει εφαλτήριο για περαιτέρω διερεύνηση.

                                  Τι γνωρίζουμε

Η υποβοηθούμενη από αστυνομικό αυτοκτονία είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ένας ή περισσότεροι δράστες σκοπίμως προκαλούν την χρήση όπλου από αστυνομικούς προκειμένου να αυτοκτονήσουν.

Ο δράστης κλιμακώνει την ένταση με τους αστυνομικούς, απειλώντας τη ζωή τους ή τη ζωή πολιτών προκειμένου να φέρει τους αστυνομικούς προ αδιεξόδου όπου δεν έχουν άλλη επιλογή από το να τραυματίσουν θανάσιμα τον δράστη.

                                  Συχνότητα

Ένα τέτοιο φαινόμενο είναι δύσκολο να καταγραφεί διότι ξεφεύγει από τις προκαθορισμένες διατάξεις του νόμου που περιγράφουν το αδίκημα της αυτοκτονίας.

Στις ΗΠΑ έρευνες έχουν δείξει ότι το ποσοστό κυμαίνεται από 10% επι του συνόλου των θανάτων  από αστυνομικούς (Holland & Kennedy, 2000) μέχρι το 11% όλων  των πυροβολισμών και το 13% όλων των δικαιολογημένων ανθρωποκτονιών. (utson HR, Anglin D, Yarbrough J, Hardaway K, Russell M, Strote J, Canter M, Blum B: Suicide by cop. Ann Emerg Med December 1998)

Τα ποσοστά κάθε άλλο παρά ασήμαντα είναι υποδεικνύοντας ότι το φαινόμενο είναι σοβαρό αν και ελάχιστα αναγνωρίσιμο.

                                           Κίνητρα

Είναι αναμενόμενο ότι στον μέσο πολίτη, το φαινόμενο που αναλύουμε μοιάζει παράδοξο αν όχι παράλογο…

Αν κάποιος έχει αποφασίσει να αυτοκτονήσει, για ποιο λόγο να ζητήσει την… »βοήθεια» ενός αστυνομικού για να προβεί στο απονενοημένο διάβημα?

Κατ αρχήν, ας μην αναζητούμε «λογική» σε μια πράξη εξ ορισμού παράλογη όπως είναι η αυτοκτονία. Όταν κάποιος εμπλακεί σε τέτοιες σκέψεις, η ορθολογική προσέγγιση του πράγματος ακολουθεί φθίνουσα πορεία..

Υπάρχει όμως μια αλληλουχία και μια επεξεργασία των διαδικασιών που άπτεται του χώρου της κοινωνικής ψυχολογίας ή και της ψυχανάλυσης.

Η πράξη της αυτοκτονίας αποτελεί κοινωνικό στίγμα, για πολλούς.  Όποιος αποπειράται να τερματίσει τη ζωή του, στιγματίζεται ως «δειλός», «λιπόψυχος» και γενικά άτομο που προσπαθεί να αποφύγει τις ευθύνες και τις δυσκολίες της ζωής.

Επίσης, από βαθιά θρησκευόμενους, θεωρείται «αμαρτία» το να αφαιρείς τη ζωή που είναι δώρο Θεού.

Προκειμένου λοιπόν να αποφύγει το στίγμα, διαπράττει το απονενοημένο με την «βοήθεια» ενός αστυνομικού. ‘Έτσι ο θάνατος του αποκτά μια «ηρωική» διάσταση.

Δεν είναι πια ο δειλός. Είναι ο «γενναίος» που σκοτώθηκε από πυρά αστυνομίας. Σκοτώθηκε ως αποτέλεσμα της επιθετικότητας ενός άλλου, όχι της δικής του δειλίας.

Ο θάνατος του αποκτά νόημα, σημασία.

Η αυτοκτονία είναι μια «δήλωση» ( statement) άρα πρέπει να είναι προσεγμένη.

Άλλος λόγος είναι η δημοσιότητα που παίρνει μια τέτοια υπόθεση. Ένας θάνατος από πυρά αστυνομικού φέρνει δημοσιότητα, αναλύσεις, υπηρεσιακή έρευνα και άρα δίνει «ουσία» σε έναν θάνατο σε αντίθεση με το στίγμα της αυτοκτονίας.

                             Η πλευρά των αστυνομικών.

Στο αρχικό παράδειγμα, το σημείωμα που βρέθηκε απαλλάσσει τον αστυνομικό, όχι μόνο υπηρεσιακά, αλλά ψυχολογικά.

Δεν είναι όμως όλες οι υποθέσεις έτσι.

Σε αρκετές εκ των περιπτώσεων δεν βρίσκεται σημείωμα άρα η πράξη δεν μπορεί εύκολα να εξηγηθεί.

Ο αστυνομικός φέρει βαρέως κάθε περιστατικό που χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το όπλο του και ιδιαιτέρως όταν χρειαστεί να αφαιρέσει ανθρώπινη ζωή.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντική η ανάλυση και η κατηγοριοποίηση περιστατικών όπου ο αστυνομικός χρησιμοποιείται ως «εργαλείο» από τρίτους που έχουν αποφασίσει να αυτοκτονήσουν.

Είναι επίσης σημαντικό να καθιερωθεί νομικά κάτι που γίνεται εδώ και δεκαετίες στις ΗΠΑ. Η υποχρεωτική συνεδρία με ψυχολόγο κάθε φορά που ένας αστυνομικός κάνει χρήση του όπλου του.

Η «μάτσο» αντίληψη της αστυνόμευσης μας κάνει να λησμονούμε ότι οι αστυνομικοί δεν είναι υπεράνθρωποι και αντιδρούν σε ψυχολογικά σοκ όπως όλοι μας.

Επίσης είναι γνωστό ότι τα ψυχικά σοκ έχουν πολλές φορές «χρονοκαθυστέρηση»  στην εμφάνισή τους κάτι που είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο για την αστυνομική καθημερινότητα. Πολλάκις έχει συμβεί να καταρρεύσουν ψυχικά αστυνομικοί με βαθύτερη αιτία περιστατικά τραυματικού χαρακτήρα που συνέβησαν πολύ καιρό πριν και έμειναν χωρίς την δέουσα αντιμετώπιση.

ΕΠΙΟΡΚΗ ΕΛ. ΑΣ. ? ΟΧΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

                              Δημοσιεύτηκε στο www.policenet.gr

Έζησα πολλά χρόνια στις ΗΠΑ. Ήλθα σε επαφή με κουλτούρες και νοοτροπίες από όλο τον κόσμο. Θεωρώ ότι είμαι κοσμοπολίτης και πάντα είχα την εντύπωση ότι «τα χω ακούσει όλα».

Μέχρι σήμερα το μεσημέρι όταν διάβασα τη δήλωση του προέδρου της ΠΟΑΣΥ σχετικά με τις αγροτικές κινητοποιήσεις και το ενδεχόμενο να παρέμβει η αστυνομία ώστε να μη ζήσουμε ιλαροτραγικές στιγμές στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Ομολογώ ότι βρήκα τις απόψεις του εντελώς απαράδεκτες για την θεσμική του ιδιότητα.

Τι μας είπε σήμερα λοιπόν ο κος Μπαλάσκας?

Ότι οι αστυνομικοί «είναι παιδάκια 23 ετών πολλοί εκ των οποίων κατάγονται από αγροτικές οικογένειες και δε ξέρω αν θα υπακούσουν σε εντολές να κινηθούν εναντίον ανθρώπων που έχουν δίκαιο»!

Ας το αναλύσουμε λίγο αυτό.

Με την επίκληση του νεαρού της ηλικίας, τους απαξιώνει σε ότι αφορά την ωριμότητά τους. Νέοι είναι, άρα θα αντιδράσουν με το συναίσθημα.

Οι αστυνομικοί που ξέρω εγώ είναι επαγγελματίες και  όχι παιδάκια. Έχουν υψηλό φρόνιμα, ωριμότητα, δεν αντιδρούν με το θυμικό.

Επίσης έχουν δώσει ένα όρκο. Να προστατεύουν την κοινωνία, υπηρετώντας την και όχι συντασσόμενοι με τη μια ή την άλλη συντεχνία.

Ας ..εντρυφήσουμε όμως περισσότερο..

Ο κ. πρόεδρος μιλά για «αυτούς που έχουν δίκαιο».

Σε μια ευνομούμενη πολιτεία, το ποιος έχει δίκαιο το καθορίζουν οι Νόμοι, τους οποίους οι αστυνομικοί είναι εντεταλμένοι να εφαρμόζουν καθολικά και όχι επιλεκτικά.

Οι αστυνομικοί δεν είναι δικαστές. Δεν είναι επίσης κριτές της κοινωνίας για να επιλέγουν και να αποφαίνονται ποιος «δικαιούται» να παρανομεί.

Έχω στηλιτεύσει πολλάκις το ζήτημα της κακής μας νοοτροπίας σε σημείο να γίνομαι κουραστικός.

Όμως η καθημερινότητα δε με «αφήνει να αγιάσω».

Ονειρεύομαι μια αστυνομία με επαγγελματισμό και αίσθηση καθήκοντος που δε θα χαρίζεται ούτε στην αγροτιά, από την οποία ίσως προέρχεται, όταν παρανομεί.

Ονειρεύομαι μια αστυνομία που δε θα άγεται από το συναίσθημα και δε θα φτάσει να γίνει επίορκη παρασυρμένη από τις προσωπικές απόψεις και το θυμικό των στελεχών της.

Ονειρεύομαι μια αστυνομία που θα στηρίζεται στον επαγγελματισμό των πολλών στελεχών της και όχι στο φιλότιμο των ολίγων.

Ονειρεύομαι κυρίως μια κοινωνία που θα στηρίζει αυτή την αστυνομία και δε θα της ζητά να παρανομήσει προκειμένου να γίνει «αρεστή».

Φοβούμαι ότι το όνειρο αυτό «δε θα βγει»…

Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα : Η Ελληνική ανομία που τόσο μας αρέσει.

                                                Δημοσιεύτηκε στο www.policenet.gr

Μεσημέρι Δευτέρας.  Επιστρέφω από μια σειρά διαλέξεων με θέμα την ανομία του λαού μας και την ανάλυσή της ως μια εκ των γενεσιουργών αιτιών της παρατεταμένης παρακμής που βιώνουμε ως κοινωνία.

Ο καιρός θαυμάσιος. Μια από τις αλκυονίδες ημέρες που σε κάνουν να αναρωτιέσαι γιατί αυτή η πανέμορφη χώρα να μην είναι λίγο.. αλλιώς…

Έχω αρχίσει να αναρωτιέμαι μήπως είμαι υπερβολικός και άδικος, όπως συχνά λένε φίλοι και γνωστοί… 

Βυθισμένος στις σκέψεις μου, δεν βλέπω το πράσινο φανάρι. Μου το θυμίζει η κόρνα του πίσω αυτοκινήτου.

Ξαφνικά περνά στα 3 μέτρα από μπροστά μου ένα μοντέρνο όχημα με την μουσική διαπασών… είχε παραβιάσει μεγαλοπρεπώς το κόκκινο …

Παρακάτω τον πετυχαίνω σε φανάρι στο οποίο -ευτυχώς- σταμάτησε. Κατεβάζω το παράθυρο να τον ρωτήσω αν συνειδητοποίησε τι έκανε.

Με κοιτά και μου χαμογελά σαν να μην τρέχει τίποτα…

Ανεβάζω το παράθυρο. Τί να πω και τι να καταλάβει…

                                                    Μιθριδατισμός

Είναι σαν να ακούω τις σκέψεις σας:

“Καλά με τι ασχολείσαι? Σε ποια χώρα ζεις? Αυτό που περιγράφεις είναι καθημερινότητα!»

Επιτρέψτε μου να αρχίσω με αυτή ακριβώς την στρεβλή πτυχή της νοοτροπίας μας.

Είναι γεγονός πως, οτιδήποτε παγιώνεται, αποκτά χαρακτήρα φυσιολογικού ακόμα και αν δεν είναι.

Διαβάζουμε ότι ένας κρατικός λειτουργός χρηματίστηκε. Γυρίζουμε σελίδα χωρίς ίχνος σοκ. Μας λένε πως ένας πολιτικός πήρε μίζα. Χαμογελάμε και συνεχίζουμε το ποτό μας.

Κλασσικά συμπτώματα κοινωνικού μιθριδατισμού. Μικρές δόσεις κοινωνικού δηλητηρίου οδηγούν σε προσαρμογή, απάθεια και εν τέλει αποδοχή.

 Χρέος όλων μας να αντισταθούμε στην «συνήθεια» που μας έχει κάνει να αποδεχόμαστε σιωπηλά την στρέβλωση.

  Η απάθεια οδηγεί στην διάβρωση και στην καθολική παρακμή.

 Ανομία και Ελληνική προσαρμογή

Ο μεγάλος Durkheim σίγουρα δεν είχε την Ελλάδα στο μυαλό του όταν διατύπωνε την σπουδαία θεωρία του περί ανομίας. Ίσως η σημερινή Ελληνική πραγματικότητα να τον εξέπληττε και αυτόν.

Ο εν λόγω «κύριος» που παραβίασε τον ερυθρό σηματοδότη κατά πάσα πιθανότητα, κατά τη διάρκεια του καφέ με τους φίλους του πριν το συμβάν, να κατακεραύνωνε κάποιους πολιτικούς που παρανόμησαν. Ίσως ακόμα να συζητούσε και ένα σοβαρό τροχαίο που άκουσε στις ειδήσεις και να κουνούσε το κεφάλι με απογοήτευση λέγοντας «δεν είμαστε λαός» και «δεν υπάρχει Κράτος»… Λίγα λεπτά αργότερα, παρανομούσε με τον πιο βαρύ τρόπο.

Διότι η χρήση του ΙΧ με αυτόν τον τρόπο, ισοδυναμεί με απόπειρα ανθρωποκτονίας...

Πώς άραγε θα αντιδρούσε αν υπήρχε αστυνομικός στο σημείο για να βεβαιώσει την παράβαση?

Μα σαν κλασσικός έφηβος!

Αρχικά, θα ηρνείτο την παράβαση! («Ποιος, εγώ? Πότε?»)

Ακολούθως, θα έβγαινε στο προσκήνιο ο κούφιος εγωισμός από τον οποίο εμφορούνται οι μέτριοι και ασήμαντοι. («Ξέρεις ποιος είμαι εγώ, ρε?»)

Στη συνέχεια, παρακάλια.. («Σας παρακαλώ κ. αστυφύλακα, 500 ευρώ παίρνω»)

Τέλος, οι ύβρεις (« Εμένα βρήκατε? Δε πάτε να πιάσετε κανέναν έμπορο ναρκωτικών?»)

          Ιδού! Η νοοτροπίας μας συμπυκνωμένη σε 5 γραμμές!

         Ο λόγος που πότε δε θα αλλάξει κάτι σ  αυτή τη χώρα!

Το εφηβικό μας ταμπεραμέντο και η παντελής αδυναμία μας να αναλάβουμε προσωπική ευθύνη για τις πράξεις μας!

Είτε μιλάμε για τροχαία παράβαση, είτε για την εργασία μας, είτε για τις σχέσεις μας.

Η εφαρμογή των Νόμων είναι ορθή όταν αφορά άλλους.

Εμείς είμαστε υπεράνω διότι…. ( Συμπληρώστε το κενό με την αγαπημένη σας δικαιολογία)…

Ας περάσουμε στην πλευρά των παρισταμένων.

Έστω λοιπόν ότι υπήρχαν αστυνομικοί εκεί και βεβαίωναν την παράβαση.

Ποια θεωρείτε ότι θα ήταν η αντίδραση των αυτοπτών μαρτύρων του συμβάντος?

«Γιατί γράφετε τον ανθρωπάκο που πάει στη δουλειά του? «

«Έχετε λύσει τα προβλήματα της εγκληματικότητας και γράφετε το κόσμο? «

«Βέβαια, σας είπαν να ξαμοληθείτε και να γράφετε διότι θελουν έσοδα!»

Είναι βέβαιον ότι ολοι αυτοί θα είχαν κάποια στιγμή μεσα στην εβδομάδα συζητήσεις για την αστυνομία που «δε γράφει κανέναν» και «αφήνει ασύδοτους τους παραβάτες».

    Τρικυμία εν κρανίω… ή αλλιώς Ελληνική καθημερινότητα.

     Η πλευρά των αστυνομικών?

  Ξεκινά με τις καλύτερες διαθέσεις.

 Προσπαθεί να βεβαιώσει παράβαση.

Ακούει το «κλάμα» του παραβάτη. Λυγίζει… και αυτοί άλλωστε λίγα παίρνουν..

 Επιπλέον, Ακούει τα εξ αμάξης από τους πολίτες που βρίσκονται εκεί.

Αναρωτιούνται αν η κοινωνία ξέρει τι θέλει…

   Οδηγούνται στον κυνισμό και στην απραξία.           

«Δε θα γίνουμε σάκος του μποξ», σκέπτονται … και αποχωρούν.

                               

    Ας αναλογιστούμε λίγο το εκρηκτικό μείγμα που περιγράψαμε.

Μια τραγελαφική κατάσταση στην οποία κανείς δε κάνει αυτό που πρέπει.

                   Ο πολίτης δεν αναλαμβάνει ευθύνη.

Η κοινωνία δεν επιθυμεί-παρά τα όσα λέει- την εφαρμογή του Νόμου.

Η αστυνομία δεν μπορεί να αστυνομεύσει κόντρα στην  επιθυμία της κοινωνίας . Ο μέσος αστυνομικός έχει άλλωστε τόσα κοινά με αυτόν που αστυνομεύει…

Πόσο δύσκολο είναι να συμφωνήσουμε σε κάποια βασικά πράγματα που έχουν αποδεχθεί όλες οι προηγμένες κοινωνίες?

 Ότι για παράδειγμα, μπορεί να υπάρξει ανοχή σε κάποιες τροχαίες παραβάσεις, άλλα η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη είναι συμπεριφορά αντικοινωνική με ψυχοπαθητικές διαστάσεις και επισείει ποινή αποτρεπτικού χαρακτήρα? Στις ΗΠΑ, η ταλαιπωρία είναι τέτοια (σεμινάρια ασφαλούς οδήγησης, αύξηση ασφαλίστρων κλπ) που ο παραβάτης συνετίζεται άμεσα.

Πόσο δύσκολο είναι να αντιληφθούμε ότι με το να δείχνουμε με το δάχτυλο τον απέναντι (γείτονα, δήμαρχο, βουλευτή) το μονό που κάνουμε είναι να στερούμε από τους εαυτούς μας – και κατά συνέπεια από τη χώρα μας- την δυνατότητα αλλαγής?

Διότι όταν φταίει πάντα κάποιος άλλος, εμείς δεν έχουμε λόγο να αλλάξουμε..

Πόσο δύσκολο, ρώτησα… Απαντώ: Τόσο δύσκολο όσο το να πείσεις έναν έφηβο ότι πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του.