«Εντάξει κύριε, μπορείτε να φύγετε».
Ο αστυνομικός που μόλις προ
ολίγου με σταμάτησε για έλεγχο, ήλεγξε τα χαρτιά μου και τα βρήκε εντάξει.
«Είστε σίγουρος»? τον
ρώτησα.
«Τι εννοείτε»?
«Εννοώ ότι το κεντρικό φως
των φρένων μου είναι καμένο. Δε το είδατε»?
«Όχι… αλλά δε καταλαβαίνω…
θέλετε να σας γράψω»?
«Θέλω με ελέγξετε»
«Μα… τι σημασία έχει ένα
καμένο λαμπάκι»?
«Μεγάλη».
Αυτή ήταν η αρχή μιας πολύ
ενδιαφέρουσας κουβέντας με έναν αστυνομικό σε κεντρικό δρόμο μεγάλης επαρχιακής
πόλης.
Όταν είδα την απόλυτη
έκπληξη στο βλέμμα του και, πριν καλέσει… ασθενοφόρο για να πάρει τον
«παράφρονα», αποφάσισα να του αποκαλύψω την επιστημονική μου ιδιότητα.
Η έκπληξη στο βλέμμα του
εξαφανίστηκε και την θέση της πήρε η περιέργεια..
«Πείτε μου λοιπόν, γιατί να ασχοληθώ
με το καμένο φως των φρένων σας?
Εδώ υπάρχουν πολύ
σοβαρότερες παραβάσεις… διαφωνείτε»?
«Όχι»
«τότε»?
«Όλα στη ζωή είναι θέμα
συμβολισμού. Στη προκειμένη περίπτωση, ο συμβολισμός του καμένου φρένου,
δείχνει αμέλεια από την πλευρά του ιδιοκτήτη του οχήματος».
«Ελάτε τώρα… αμέλεια»?
«Ασφαλώς.. δείχνει έναν
ιδιοκτήτη που δεν δίνει σημασία στα ‘μικρά ’ που σύντομα μπορεί να γίνουν
‘μεγάλα’. Διδαχτήκατε στη σχολή την θεωρία του «σπασμένου παραθύρου»?
«Ναι».
«Όπως θα θυμάσαι, η βασική
αρχή του πειράματος είναι πως όταν ο ιδιοκτήτης δείξει σημάδια αμέλειας, ότι
δεν ενδιαφέρεται και δεν προστατεύει τη περιουσία του, αυτή γίνεται βορά σε
εγκληματικές ενέργειες… Η μεταφορά της θεωρίας στον χώρο της τροχαίας
αστυνόμευσης, είναι πως όταν ο ιδιοκτήτης δεν ασχολείται με τα μικρά, τότε
συσσωρευτικά θα δημιουργηθούν μεγαλα προβλήματα τα οποία κάποια στιγμή δε θα
μπορεί να επιλύσει».
«Μα τι αξία έχει ένα φωτάκι»
«Αξία έχει η εμπέδωση κλίματος ελέγχου. Όταν ελέγχεις τον οδηγό για
μια μικρή παράβαση, περνάς το μήνυμα ότι είσαι εδώ και ασκείς εξουσία. Ότι
ενδιαφέρεσαι. Ότι ασχολείσαι. Και ότι δεν έχει το δικαίωμα ο οδηγός να κάνει
τον διαχωρισμό ανάμεσα σε μεγάλες και μικρές παραβάσεις.
Η εμπέδωση κλίματος σοβαρής
αστυνόμευσης αρχίζει από τις ήσσονος σημασίας παραβάσεις και προεκτείνεται στις
μείζονος.»
«Μα θα μας πουν κολλημένους…
έχουμε που έχουμε βγάλει όνομα»
«Γιατί σε νοιάζει η άποψη
του παραβάτη»?
«…..»
«Βασικό στοιχείο της
αστυνόμευσης είναι η προσπάθεια δημιουργίας κλίματος καθολικού ελέγχου.. αυτό
που οι Αμερικανοί αστυνομικοί αποκαλούν omnipresence..οτι δηλαδή η Αστυνομία
είναι «πανταχού παρούσα».
«Μα δε μπορεί να είναι..»
«Ακριβώς γι αυτό πρέπει να δημιουργεί
την αίσθηση ότι είναι…
Η καθολική ανομία που όλοι
βιώνουμε είναι αποτέλεσμα της αδιαφορίας των πολλών να απαιτήσουν (πολίτες) και
να εφαρμόσουν τους νόμους (αστυνομικοί)
Στερεότυπα, συμπλέγματα, ωχαδερφισμός,
κυνισμός είναι μονο μερικα από τα στοιχεία που συντελούν σε αυτό το κλίμα εκτεταμένης
παρακμής και χαλαρότητας.
«Δεν έχω ξανακούσει αυτή τη
προσέγγιση.. έχει ενδιαφέρον»
«Θα σου πω κατι που έχει
περισσότερο ενδιαφέρον. Ο έλεγχος για τροχαίες παραβάσεις που στον μέσο πολίτη
φαίνονται ασήμαντες, έχει στις ΗΠΑ και αλλού οδηγήσει σε συλλήψεις επικίνδυνων
κακοποιών που παρέμεναν ασύλληπτοι επί μακρόν. Ένα σπασμένο λαμπάκι έβγαλε…
λαβράκια!
Επίσης, το να κυκλοφορεί κάποιος
με ένα όχημα που δείχνει πλημμελώς
συντηρημένο, θεωρείται ένδειξη προβληματικής συμπεριφοράς και θέτει σε
κίνδυνο τη ζωή του οδηγού και όσων βρεθούν στον δρόμο του.
Συγκαταλέγεται στα πλαίσια
αντικοινωνικής συμπεριφοράς και αποτελεί σοβαρό λόγο για έλεγχο (probable cause)
Για να μη μιλήσουμε για σοβαρές
τροχαίες παραβάσεις. (παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, stop κλπ)
Εκεί η αντικοινωνική
συμπεριφορά λαμβάνει σοβαρές διαστάσεις και ο παραβάτης θεωρείται πιθανόν να
εχει τελέσει και άλλες αξιόποινες πράξεις από τις οποίες προσπαθεί να
διαφύγει…»
«Καλά αν τα πω αυτά σε
συναδέλφους, θα γελάνε με τις ώρες…»
«Ναι.. μέχρι να βρεθεί
κάποιος δικός τους στον δρόμο ενός οδηγού από τις προαναφερόμενες περιπτώσεις..
και τότε θα κλαίνε»
«Γιατί έχω την αίσθηση πως όσα μου λέτε δεν
αφορούν μόνο το… καμένο φως των φρένων»?
«Το ‘πιασες»….
